Sıcak havaların getirdiği en ciddi hastalıklardan biri de güneş çarpması. Özellikle çocukların, kronik hastalıkları olanların güneşle ve sıcak havalarla olan temasına dikkat etmeleri gerekiyor.
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Alev Özsarı, güneş çarpmasına karşı alınabilecek önlemleri ve güneş çarpması durumunda yapılabilecekleri anlattı.
Özsarı, "Güneş çarpması, aşırı sıcak nedeniyle beden ısısını ayarlayan mekânizmanın (termoregülasyon sisteminin) bozulması sonucu ortaya çıkan bir hastalık tablosudur. Vücudun kendi ısısını düzenlemek için olan terlemeyi yeterince gerçekleştirememesi durumudur. Ayrıca sıcaklarda aşırı terleme sonucu fazla miktarda sıvı ve elektrolit kayıpları sonucunda da vücut sıcaklığı yükselmeye başlayabilir. Bu durumdan en çok çocuklar, yaşlılar kronik hastalıkları olanlar, aşırı alkol alanlar etkilenir." dedi.
Güneş çarpmasının en önemli belirtilerinin; yüksek ateş, baş ağrısı, nabız hızında artma, solunum sayısında artma, tansiyon düşüklüğü, aşırı yorgunluk ve bitkinlik hali olduğunu belirten Özsarı, güneşe maruz kalma uzadıkça ve müdahale edilmedikçe ağrılı kramplar, kalpte ritim bozukluğu, bulantı- kusma-ishal, huzursuzluk, havale, bilinç bulanıklığı, koma ve ölümün gelişebildiğini anlattı.
"Sık sık duş alınmalı"
Güneş çarpmasına karşı alınabilecek önlemlere değinen Özsarı, şunları kaydetti:
"Fazla güneşte kalınmamalıdır. Susamayı beklemeden bol su ve maden suyu içilmelidir. (Tansiyonu olanlar maden suyunu dikkatli tüketmelidir.) Yiyeceklere dikkat edilmeli, ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçınılmalı, sık aralıklarla ve sebze ve meyveden zengin beslenilmelidir. Proteinden zengin gıdalar azaltılmalı, alkol ve kafeinden kaçınılmalıdır. Özellikle sıcak günlerde alkol ve kafein almak vücudun ısısını ayarlayan mekanizmayı olumsuz etkiler. Giyeceklere dikkat edilmeli, mevsime uygun, vücudun sıcaklığını çok yükseltmeyecek (pamuklu ve keten gibi) terletmeyecek kumaşlar tercih edilmeli, açık renkli kıyafetler giyilmelidir. Güneşten korunmak için geniş kenarlı şapkalar takılmalıdır. Ultraviyole ışınlarının en yoğun olduğu 11.00-15.00 saatleri arasında güneş altında spor faaliyetleri yapmaktan kaçınılmalıdır. Sık sık duş alınmalıdır."
Güneş çarpmasına maruz kalanlara ne yapılmalı?
Güneş çarpmasına maruz kalan kişilerin hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınması gereltiğini aktaran Özsarı, "Giysileri çıkarılmalı, düz yatırılmalı, bacakları yukarı kaldırılmalı ve ciltten buharlaşma sağlayacak şekilde soğutulmalıdır. Ilık-çok soğuk olmayan su banyosu yaptırılabilir veya koltuk altı, boyun ve kalçalarına soğuk kompres uygulanabilir. Bilinci açıksa bol su ve tuzlu ayran verilmeli. Şuur bulanıklığı, havale geçirme gibi belirtiler varsa vakit geçirmeden hastaneye götürmelidir. Kas krampları serin bir yerde dinlenme ve bol sıvı almaya rağmen bir saatten uzun sürerse yine doktora başvurulmalıdır. Hastanın soğutulması ve yeterli sıvının verilmesi önemlidir. Ateş düşürücülerin faydası yok, hatta verilmesi sakıncalı olabilir." ifadelerini kullandı.
"Ateş artışı devam ederse nörolojik bozukluklar ortaya çıkar"
Özsarı, güneş çarpmasının özellikle yaşlıları, kronik hastalığı olanları ve çocukları daha çok etkilediğini sözlerine ekleyerek, "Yüksek tansiyonu olanlarda, diyabeti olan ve özellikle insülin kullanan diyabetli hastalarda, kalp hastalarında, böbrek hastalarında sıvı kaybı nedeniyle daha erken ve ölümcül sonuçlar ortaya çıkar. Hafif güneş çarpmasında, tansiyon düşüklüğü, ateş, bitkinlik olur. İlerledikçe bilinç bulanıklığı, baş ağrısı, koma ve ölümle sonuçlanabilir. Sıvı kaybı ve ateş artışı devam ederse bilinç kaybı ve nörolojik bozukluklar ortaya çıkar, koma ve ölümle sonuçlanabilir. Bol sıvı tüketimi çok önemlidir. Çünkü sıcakta ve nem arttığında terleme ile sıvı kaybederiz ve kaybedilen sıvı ve sodyumu yerine koymak gerekir. Su ile birlikte tuzlu ayran ve maden suyu önerilir. Ancak tansiyon sorunu olanlar buları dikkatli tüketmelidir." şeklinde kaydetti. (İLKHA)
