Bingöl'ün Sancak Beldesi'nde görev yapan İmam Hatip Faruk Baynal, kaybolmaya yüz tutan Zazaca'yı yaşatma adına Türkiye'de ilk defa "Zazaca dualar" kitabını yazdı.
Mala Faruk Baynal tarafından yazılan ve Bingöl Üniversitesi Öğretim Görevlisi Murat Varol'un editörlüğünü yapıp yayına hazırladığı Kıtabê Duayon Zazaki - Zazaca Dualar Kitabı, Ocak 2019'da yayınlandı.
Kitap toplam 80 sayfadan oluşmakta olup, içerisinde ezan duası, mevlit duası, yemek duası, hutbe duası, nikâh duası, yolculuk duası, taziye duası başka olmak üzere gündelik hayatın her alanına dair Zazaca dualar yer alıyor.
Türkçe ve Arapça dua kitapları incelendikten sonra kaleme alınan bu eser, uzun bir hazırlık döneminden sonra hazırlandı. Titiz bir çalışma ve emek sonrasında ortaya konulduğu belirtilen kitabın, Zazaca'nın gündelik hayatın her alanında kullanılması ve ibadet dili olarak da yaygınlaşması açısından önemli bir eser olduğu ifade ediliyor.
"Dillerinizin ve renklerinizin değişik olması Allah'ın alamet ve hikmetlerindendir"
Kaleme aldığı kitap hakkında konuşan Baynal, "Din görevlisi olduğumuz için daha çok dualar ile iç içeyiz. Merasimlerde duaları okumamız gerekiyor, okuduğumuz duaları cemaatin dilinden, cemaatin anlayabileceği bir tarzda okumak istiyoruz. Benim de görev yaptığım cemaatim çoğunlukla Zaza dilini konuştuğu için böyle bir ihtiyaçtan dolayı bu eseri kaleme aldık. 'Dillerinizin ve renklerinizin değişik olması gök ve yerin yaratılışı Allah'ın alametlerinden hikmetlerindendir.' Biz de bu alameti, bu dili de bir Kudret-i Ezeli'nin mührü olduğunu kabul ediyoruz, görüyoruz ve bunun da yaşaması gerekiyor. Evet, her insan kendi niyazını, kendi diliyle Rabbine arz eder diye düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.
"Zazaca bölgemizde yaygın olarak kullanılıyor"
Baynal, "Zazaca, yaşadığımız bölgede yaygın dil olarak kullanıldığı için bu konuda bir merakım vardı. Çocukluğumdan beri medreselerde Arapça ve Farsça eğitim gördük. Okullarda Türkçe eğitim gördük. Devamlı eğitim dili olarak okuduğum Farsça, Arapça, İngilizce ve Türkçe dillerinde olduğu gibi kendi ana dilim olan Zazaca'yı da her alanda kullanmayı hep istemişimdir. 2003'te din görevlisi olarak atandım. Benim görev yaptığım cami cemaatim da Zazaca dilini konuşuyordu. Okuduğum ayet ve hadisleri onların anlayabileceği bir dille anlatmaya çalıştım. Önceleri kendi çapımda Zazaca hutbe hazırladım, vaiz hazırladım ve sohbetlerimi cemaatimin anlayacağı şekilde Zazaca anlatıyordum. Tüm bu yaptığım çalışmalarım şimdi çıkardığım Zazaca Dua kitabının bir alt yapısı oldu." dedi.
"Kitabımın yayınlanmasında Bingöl Üniversitesinin katkısı oldu"
Kıtabê Duayon Zazaki (Zazaca Dualar) kitabının yayınlanmasında Bingöl Üniversitesinin katkısının olduğunu dile getiren Baynal, "Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü'nde bu konuda akademik çalışmaların olduğunu duydum, buraya müracaat ettim. Kitabımın Editörü Yaşayan Diller Enstitüsü Müdür Yardımcısı Murat Varol hocamız yardımcı oldu, öncülük yaptılar. Bu bölgede böyle bir dua kitabına ihtiyaç vardı. Sürekli merasimlerde okunan hatim duası olsun, gerek mevlit duası olsun, telkin duası, taziye duası olsun bu konuda bir çalışmaya gereksinim duyulduğunu his ederek böyle bir eser ortaya koyduk." şeklinde konuştu.
"Kıtabê Duayon Zazaki günlük hayatta karşılaşılan birçok duayı barındırıyor"
Kıtabê Duayon Zazaki kitabının Editörü Yaşayan Diller Enstitüsü Müdür Yardımcısı Öğretim Görevlisi Murat Varol ise "Diğer dillerde olduğu gibi Zazaca'ya da toplumun her aşamasında, hayatımızın her safhasında yer vermemiz gerekiyor. Burada özellikle dini vecibelerimizi yerine getirirken, Zazaca'yı da göz önünde tutmamız gerekiyor. Örneğin; bir taziyeye giderken, cenazeye giderken, bir mevlit okutulurken… Hocamızın hazırlamış olduğu kitap önemli bir eksikliği kapatıyor. Günlük yaşamdaki dini vecibelerin birçoğunda ihtiyaç duyduğumuz birçok duayı barındırıyor. Bu nedenle hocamızın hazırlamış olduğu bu kitabı yayına hazırladık, editörlüğünü yaptık. İnşallah hem dilimiz için hem de dinimiz için hayırlara vesile olur."
"Birçok dilde olduğu gibi Zazaca dilinde farklı eserler yazılıyor"
Varol, son olarak şunları kaydetti: "Bir de şunu da göz önünde bulundurmamız gerekiyor, bizim yaşadığımız bu bölgelerde dini eğitiminin ağırlıkta verildiği medreselerin olduğu bir bölge ve bu medreselerde dini eğitim tedrisat gören hocalarımız daha sonrasında bunu kendi anadilleri ile de birleştirerek eserler veriyorlar. Örneğin mevlitler yazılıyor, divan eserleri yazılıyor. Hocamızın yaptığı gibi dua eserleri hazırlanıyor. Bunlar da bu dini eğitimle, dilimizin bütünleşmesi açısından bizim için önem arz ediyor." (Nihat Kanat-İLKHA)
