Bingöl Üniversitesi Recep Tayyip Erdoğan Kongre Merkezi’nde açılan "Osmanlı Arşivlerinde Bingöl Belgeleri" adlı sergi hakkında İLKHA’ya konuşan Bingöl Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İbrahim Çapak, Osmanlı arşivlerinde Bingöl'ün tarihine ışık tutacak önemli belgelerin olduğuna dikkat çekti.
Sergide Bingöl'le ilgili sunulan belgelerin bununla sınırlı olmadığına dikkat çeken Çapak, "Bizim tespit ettiğimiz kadarıyla hâlihazırda üniversitemize de intikal eden Bingöl tarihi ile ilgili 15 bin civarında belge var. Onun dışında Başbakanlık Osmanlı arşivinde henüz elde edemediğimiz belgeler de var. İnşallah bunları da yakın zamanda bir şekilde üniversitemize katarız. Tabii esas olan bu belgeleri günümüz diline aktarmak ve ilgililere aktarmak. Belgelerde çok özgün bilgiler de var. Bingöl tarihine ciddi anlamda ışık tutacak bilgiler var. Bingöl ulemasına ışık tutacak bilgiler var. Bu süreç içerisinde inşallah zamanla belgelerin hepsini bir şekilde neşretme imkânı buluruz."
Çapak, "Bunu üniversite olarak biz yapmak isteriz. Tek başımıza yapamazsak belediyenin desteğiyle başka kurumlarımızın desteği ile yapmak isteriz. Çünkü Bingöl tarihi arşiv belgelerine dayanıldığı zaman sağlıklı bir tarih olarak ortaya çıkar. Önümüzdeki zamanlarda hem bu belgelerden hareketten belki bulabileceğimiz başka bir belgelerden hareketle Bingöl tarihi yeniden kaleme alınır. Öyle ümit ediyoruz. Yakın zamana kadar Bingöl tarihi ile ilgili çok fazla bilgi olmadığı sanılıyordu. Bir de baktık ki 1550 tarihli tapu tahrir defterleri var. Kanuni Sultan Süleyman döneminde bunlar da yayınlandı. İnşallah önümüzdeki günlerde diğer belgelerde yayınlanır. Geçmişimizi bilerek geleceğe ışık tutmuş oluruz." diye konuştu.
"Arşiv bir milletin hafızasıdır"
Birçok insanın, coğrafi bölgelerin, kavimlerin kendi tarihini, özgeçmişini Osmanlı arşivinde bulabildiğine dikkat çeken Tarihçi Abdullah Demir ise "Bu nedenle arşiv bir milletin hafızasıdır. Aynı zamanda birçok milletin tarihini içine alan en önemli kaynaklardan birisidir." dedi.
Bingöl ve çevresi ile ilgili yapılan bir çalışmalarının olduğunu ifade eden Demir, "O çalışma sonucu burada bir sergi açtık ve bu sergide değişik konularla ilgili belgeleri getirdik, sergiledik. Bingöl halkımız için bu bir hizmet amaçlıdır. Sayın Rektörümüz Prof. Dr. İbrahim Çapak hocamızın katkılarıyla bu hizmeti gerçekleştirdik. Özellikle Bingöl ile ilgili 20 binden fazla belge mevcuttur. 15 bini üniversitemize kazandırdık ve onları yayınlayacağız. Daha önce yayınlanmış olduğumuz 1550 tarihindeki tapu tahrir defteri yayınlandı. 1830 tarihinde mevcut olan nüfus kayıtları da Bingöllümüz adına yayınlayacağız. Üniversitemizde yayınlanması için de hiçbir desteğini esirgemiyor. Bu işe vesile olan herkese şükranlarımı arz ediyorum." diye konuştu.
"Hiç kimsenin bulamayacağı bilgiler mevcut"
Demir, sözlerini şöyle sürdürdü: "Demografik yapı itibariyle Bingöl bölgemizde yaşayan aşiretlerin iskânı, nereden geldikleri ve nereye yerleşiklerine dair çok ilginç, hiç kimsenin bulamayacağı bilgiler mevcuttur. Bu belgeleri yayınlamakla birçok karanlıkta kalmış olan tarihi bilgilerimizi de ortaya çıkmış oluruz. Tarihi belgeler; tarihi bize aktaran, belge ya da mezar taşları kitabelerdir ve arkeolojik kazılardır. Osmanlı arşivi çok mükemmel bir şekilde tutulmuştur ve bütün bölgelere ait olan kayıtlar tek tek kayıt altına alınmış ve o dönemde kimler yaşamış, hatta köy isimleri, şahıs isimleri, hatta fiziki özellikleri dahi tek tek anlatılmıştır. Dolayısıyla bu tarihi kaynaklar bizim için çok önemlidir. Ve bunları yayınlamamızda da inşallah bilinmeyen birçok bilgiler ortaya çıkmış olur."
Zazalarla ilgili bir çalışmalarının da olduğunu aktaran Demir, "Tapu tahrirde yer alan kayıtlar mevcuttur. Tapu tahrirdeki kayıtları tek tek topladık. İnşallah, Zazalarla ilgili kitabı hazırlayıp yayınlamak için çalışıyoruz." şeklinde konuştu. (Nihat Kanat- İLKHA)
