Bencillik bir insanın yalnızca kendini düşünmesi, kendi çıkarlarını herkesin çıkarlarından üstün tutan, egoist, enaniyet sahibi olmasına denir.

Günlük yaşamda insanlarla sağlıklı bir sosyal ilişki kurulmasının önüne geçen bencillik ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Yazar Salih Gönül, bencillikle beraber kişide meydana gelen kalbi hastalıklara dikkat çekerek bencilliğin kişiyi hem dünyada hem de ahirette felakete sürükleyen bir hastalık olduğunun altını çizdi. 

Ben demenin bencilliğin bir kolu olduğunu ifade eden Gönül, bu hastalığın diğer kolunun da ümmet anlayışından uzak bir düşünce,  oluşum veya grubun 'biz' demesinin bencilliğin çoğul anlamına gelen bir durumla bencilliğin başka kolunu oluşturduğunu söyledi.

Bencillik hastalığı ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Gönül, "Bencillik kişinin kendisini ve çıkarlarını herkesten ve her şeyden üstün görme durumudur. Tabi bunu altında yatan çeşitli sebepler vardır. Bunları birçok başlık altında sıralayabiliriz. Özellikle İslam alimlerinden imam Gazali'nin konu hakkında belirlediği birkaç madde var." dedi.

İmam Gazali'nin bencilliğin nereden ve nasıl kaynaklandığı ile ilgili tespitlerine yer veren Gönül şunları kaydetti:

"İnsan kendini herkesten ve her şeyden üstün ve seçkin kılmak ister. Bu insanın içerisinde olan bir durumdur. Dolayısıyla bu durum bencilliği, yani 'ben' demeyi tetikleyen unsurlardan biridir. Bir diğer sebep de buna bağlı olarak bütün faaliyetleri gibi başka insanlarla olan ilişkilerini de temelde buraya oturtup kendi yetkinliğini, kendi benliğini geliştirmek amacına uygun olarak düzenlemek ister. Yani bencil insanların diğer insanlarla olan ilişkileri de aslında kendi benini geliştirmek, kendi içindeki egoizmini daha ileri bir seviyeye taşımak içindir. Gazali bir diğer madde de şunu söylemekte; 'Her insanın içinde firavuna ben sizin en yüce tanrınızım dedirten bir durum vardır.' Zaten tasavvufa da baktığımız zaman da yine bunu karşılayan bazı tabirler kullanılmıştır. Ve şöyle söylemişlerdir; 'insanın içindeki bu durum nefse yani kötü nefse kadar gider ve kötü nefis seviciliği olarak görürler bu durumu. Bu da insanı ben demeye götürür.' Bu yüzden insan kendini her şeyin amacı ve her şeyi de kendi kemalinin aracı olarak düşünür. Yani karşısında, çevresinde, yanında, yöresinde kim var kim yoksa ya da olan her ne ise onları kendi kemalat yolunda kullanabileceği bir araç ya da bir amaç olarak görür ki bu da Allah korusun insanın içerisindeki bu ben deme duygusunu en aşırı seviyeye götürmektedir."

Bencillik üzerine Hazreti Peygamber'den (Sallallahu Aleyhi Vesellem) hadisler aktaran Gönül, "Allah Resulü (Sallallahu Aleyhi Vesellem) buyuruyor ki, 'Muhammed'in canı elinde olan Allah'a yemin ederim ki kişi hayır namına kendisi için istediği şeyi Müslüman kardeşi için de istemedikçe iman etmiş sayılmaz.' Bakın burada iman etmenin bir kriteri ortaya çıkmaktadır. Normalde imanın şartını 6 olarak biliyoruz ama Allah Resulü (Sallallahu Aleyhi Vesellem) öyle bir şart getiriyor ki bunu imanın şartı olarak önümüze koymaktadır. Efendimiz (Sallallahu Aleyhi Vesellem) başka bir hadisinde ise, 'Size cehennemlikleri bildireyim mi? Kaba, bencil ve büyüklük taslayan herkes.' Bu hadiste bir şeye dikkatinizi çekmek isterim, Efendimiz (Sallallahu Aleyhi Vesellem) burada kaba, bencil ve büyüklük taslayan ibarelerini kullanıyor. Bencillik durumu bizi bazı kavramlara götürür. Bu kavramlar kibir, cimrilik, kindarlık, övünme, mal ve servete olan düşkünlüktür. Bencillik denilen bu kavramın insanı götürdükleri hastalıklar işte bunlardır. Allah korusun bu hastalıklar insanın hem dünyasını hem de ahiretini yakan hastalıklardır." ifadelerine yer verdi.

Gönül, bencillikle beraber bencilliğin diğer kolu olan ümmet kavramından uzak bir anlayışla 'biz' demenin de zararlı olduğunu hatırlatarak, "Bencillikten bahsederken şu söylediğimiz sözler sadece 'ben' demeyle ilgiliydi. Peki bencillik sadece ben demek midir? Unutmayalım ki sadece 'ben' demek bencilliğin sadece bir koludur. Bunun diğer bir kolu da biz demektir. 'Biz' den kastım da şudur; kişi aidiyet hissettiği topluluğu, cemaati, fırkayı, grubu her ne olursa onu da 'biz doğruyuz, bizim dışımızda doğru yoktur, biz hakız diğerleri hak değildir, biz biliriz diğerleri bilmez, iyilik bizim içindir, iyilik sadece bize yakışır gibi kendisi ve aidiyet hissettiği gruba karşı bu tür yaklaşımlar içerisine girerse bu da bencilliğin çoğul anlamındaki durumuna girer ki Allah korusun bu da çok tehlikeli ve ayrıştırıcı bir durumdur. Unutmayalım ki 'ben' demek ne kadar tehlikeli ise 'biz' derken kasıt ümmet bilinci anlayışı değilse 'biz' demek de o kadar tehlikelidir. Allah bizleri bu tehlikelerden uzak tutsun." şeklinde konuştu. (Ömer Aşkın-İLKHA)