Bingöl’ün Solhan ilçesine bağlı Doğuyeli (Tutel) köyündeki vatandaşlar elektrik, yol, su, imam ve okul gibi hizmetleri köyün iskana tabi olmadığı gerekçesiyle alamıyor. Tüm ihtiyaçlarını insan ve hayvan sırtında taşıyarak ilkel bir yaşam sürdüren köy sakinleri, yetkililere seslendi.
Köy sakinleri, yerel ve genel seçimlerde iskan yasasına tabi tutulmayan köyün, kamu hizmetleri alımında bu kanuna tabi tutulmayı şaşkınlıkla karşılıyor.
Konuya ilişkin bilgi veren yetkililer ise Doğuyeli köyü ve mezralarının, afete maruz bölge kapsamından çıkartılarak yeniden iskana açılmasının, Cumhurbaşkanlığı Bakanlar Kurulu kararı ile mümkün olabileceğini belirtti.
Doğuyeli köyü ve bağlı mezralarının bir çok hizmetten yoksun olduğunu belirten köy sakinlerinden Ekrem Yatağan, ilçede köy merkezi ve tüm mezralarıyla elektrik bulunmayan tek köy olan Doğuyeli’nin mağduriyetini kamuoyuna duyurmak için defalarca sıkıntılarını dile getirdiklerini aktardı.
Mağduriyetlerinin giderilmesini ve her köye yapılan hizmetten adil pay almak istediklerini belirten Yatağan, köye kamu hizmetlerinin verilmemesinin gerekçesi olarak sunulan İskan Yasasını garabet olarak nitelendirdi.
"Seçme ve seçilme hakkımızı kullanıyoruz, buna karşı hizmet istiyoruz"
"Yetkililerimiz, 'elektriksiz köyümüz yok derken' bizim köyü herhalde köyden saymıyorlar." diyen Yatağan, şunları söyledi: "Normalde köy olarak sayılmayan bir yerleşim yeri seçim zamanında köy statüsündedir. Bizler vatandaşlık hakkımız olan seçme ve seçilme hakkımızı kullanıyoruz, buna karşı hizmet istiyoruz. Bu köyde yaşamaktan başka çaresi olmayan bunca insana ne yapacağı konusunda yardımcı olan kimse yok fakat hizmet gelmemesi için mazeret üretenlerin ise haddi hesabı yok. Yolu olan, çeşmesinden suyu akan, günün her anında elektrik ihtiyaçlarını karşılayanların sadece bir akşam köyümüze misafir olmalarını istiyoruz. Bizim ömrümüzü geçirdiğimiz bir yerde onların sadece bir gününü geçirmelerini istiyoruz. Bu davetimize icabet edecek kaç kişi var? Tüm ihtiyaçlarını istedikleri gibi karşılayanlar bizim sıkıntılarımızı anlayamaz. Anlamak için de düşünmek lazım. Ne bizim halimizi düşünen var ne de yaşadıklarımızı yaşamak isteyen. Kışın çığdan dolayı derelerden aldığımız su tahrip oluyor. Daha sonra da çığ tehlikesi ile su sorununu çözemiyoruz."
"Yol olmadığı için eşyalarımızı at, eşek ve sırtımızla evlerimize götürüyoruz"
Yatağan, köydeki vatandaşların, ihtiyaçlarını hayvan ve insan gücüyle karşıladığını belirterek, "Köy ve mezarlarına yol gitmemesi nedeniyle her türlü zorluğu çekiyoruz. Köy merkezine kadar yol yapılmış ancak bu yol, kasım ayında kapanıyor, mayıs ve haziran aylarında açılıyor. Köyde yolumuz olmadığı için at ve eşek gibi binek hayvanlarla ve sırtımızla eşyalarımızı evlerimize götürüyoruz. Birçok arazimiz engebeli olduğu için öküzler ile çift sürüyoruz. Mezralardaki vatandaşlarımız unu, şekeri, yağı sırtla veya binek hayvanlarla taşıyıp tüm ihtiyaçlarını gideriyor. Köye dönmek için uğraşlar veriliyor ancak bu uğraşların sonucunda ev yapan köylülerimiz tüm malzemesini yük hayvanı varsa yük hayvanı ile yük hayvanı olmayan da kendileri taşıyor. Sarp kayalardan ve kilometrelerce yoldan malzeme taşıyan insanlarımız var. Devletimizin bu sorunları bilmelerini ve gerekli desteği vermelerini istiyoruz. Kış aylarında gıda ve aydınlatma lambalarına gaz alımı için saatlerce yol yürüyüp çığ tehlikesi ile karşı karşıya kalıyoruz. Biz de bu ülkenin vatandaşları olarak diğer vatandaşların faydalandıkları haklardan faydalanmak istiyoruz." ifadelerini kullandı.
"Köyümüzde hiçbir zaman ilkokul bile açılmadı"
Doğuyeli köyünden birçok kamu kuruluşunda görevlinin bulunduğunu söyleyen Yatağan, köy halkı olarak eğitime çok önem verdiklerini ancak imkânlar kısıtlı olduğu için istedikleri anlamda eğitimlerini sürdüremediklerine dikkat çekerek şunları kaydetti: "Köyümüzde hiçbir zaman ilkokul bile açılmadı. Okuyan tüm köylülerimiz yatılı okullarda eğitimini sürdürdü. Şimdi de çocuklarımız yatılı okullarda eğitimlerini sürdürüyorlar. Köylerinde 15-20 öğrenci bulunan birçok köyde okullar açık olduğu halde ilkokulun ilk kademesi olan 1-4 sınıfları arasında 50-60 öğrencimiz yatılı okullarda okumaktadır. Bazı çocuklarımız da okul çağına geldiği halde imkânsızlıktan gönderemiyoruz. Yatılı okullarda okuyan çocuklarımız tatil günlerinde kimi zaman haberimiz olmadan köye gelmek için yola koyuluyorlar. Bazen köye direk gelebiliyorlar bazen de hava şartlarından dolayı köy yolu güzergâhındaki mezralarda konaklıyorlar. Bu sıkıntılardan dolayı bazı çocuklarımızı okula gönderemiyoruz. Kışın gelip yolda kalmalarından korkuyoruz. En azından ilkokul 1-4 sınıfları eğitimi de köyde verilebilir. Yetkililerimizden bu konuyu gündemlerine almalarını istiyoruz."
"Köylüler din hizmetinden mahrum"
Doğuyeli köyünde 1975 yılında cami yapıldığında imam hatip verildiğini dile getiren Yatağan, "1990’lı yıllarda terör nedeniyle köylerin boşaltıldı ancak daha sonra herhangi bir din görevlisi gelmedi ve sonraki yıllarda ise imam kadrosu da köyden alındı. Yıllardır köyde cami olmasına rağmen imam hatip verilmedi. Köyde dini bilgisi olan vatandaşlar çocuklarına din konusunda bilgi verip Kur’an-ı Kerim okumalarını sağlıyorlar ama bu imkânı olmayanlar ise ne kendisi ne de çocukları dini bilgi konusunda yeterli değiller. Sadece 130’u aşkın seçmeni bile göz önünde bulundurduğumuzda kaç kişinin bu alanda mağdur olduğunu düşünmek için yeterli olacaktır. Yetkililerimizin sesimize kulak vermelerini istiyoruz." şeklinde konuştu.
İLKHA'nın konuyla ilgili görüştüğü Solhan Kaymakamlığı, yazılı bir açıklama yaparak köyün afete maruz bölge kapsamından çıkartılarak yeniden iskana açılmasının, Cumhurbaşkanlığı Bakanlar Kurulu kararı ile mümkün olabileceğini belirtti.
Kaymakamlıkta açıklama
Kaymakamlıktan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğünün Etüt ve Araştırma Daire Başkanlığı Jeoloji Etüt Baş Uzmanlığının 6 Ocak 1983 tarihli Etüt Raporuna istinaden Solhan İlçemize bağlı Doğuyeli köyü ve mezralarında çığ ve heyelan olaylarının genel hayatı etkiler boyutta olduğunun saptanması üzerine, Doğuyeli köyünün Afete Maruz Bölge olarak kabulüne karar verildiğinden Doğuyeli köyü ve mezralarının iskana kapatılmış olup, çığ ve heyelan tehlikesi nedeniyle iskana kapatılan köy ve mezralarında yaşanması insan hayatı açısından risk teşkil ettiğinden elektrik, su, kanalizasyon gibi kamu hizmetleri götürülmemektedir.
Doğuyeli köyü ve mezralarında bulunan 100 afetzede yeniden yerleşime tabi tutularak şu an Solhan ilçe merkezinde bulunan Yeşilova Mahallesi'nde inşa edilen afet konutlarına yerleştirilmiştir.
Doğuyeli Köyü ve mezralarının, afete maruz bölge kapsamından çıkartılarak yeniden iskana açılması Cumhurbaşkanlığı Bakanlar Kurulu kararı ile mümkün olabilecektir." (Nihat Kanat-İLKHA)
